Vadstena slottet....

Vadstena Slott...

 Eigenlijk hadden we vandaag verder zullen trekken maar dat hebben we nog niet gedaan. We kwamen beiden tot de conclusie dat we toch nog graag naar het slot wilden gaan om dit te bezichtigen en we wilden ook nog graag even door het stadscentrum wandelen. Daarom hebben we nog een dag vastgeplakt aan ons verblijf op de Vadstena familie camping.

Een groot deel van de inhoud van deze blog zal gaan over het slot, burcht of paleis of hoe je het ook maar moet noemen.

Het initiatief tot het bouwen van Vadstena slott is genomen door Gustav Vasa (de vader des Vaderlands, de grondlegger van de huidige Zweedse Rechtsstaat en geen directe familie van de huidige koning).
In 1545 is de bouw begonnen en het is eigenlijk zo dat het initiatief tot de bouw van dit slot een van de enige is die onder het bewind van Gustav Vasa heeft plaatsgevonden. Het slot moest met de vier kanontorens een sterke bescherming geven tegen de vijand (Denemarken en opstandige Småländska boeren). Aanvankelijk had het slot dus een militaire functie maar onder de regeerperiode van Johan III, zoon van Gustav Vasa, veranderde de functie van het slot en werd het een renaissance paleis in continentale stijl.

Gustav Vasa

Maar eerst terug naar Gustav Vasa. Op het schilderij hieronder zie je hoe het slot er oorspronkelijk heeft uitgezien. Je kunt het bijna geen slot noemen maar eerder een burcht. Het bruine verblijf op de voorgrond, dat met het groene dak was het huis waarin Gustav Vasa woonde wanneer hij hier verbleef. Een houten timmerhuis zoals dat hier in Zweden wordt genoemd. Dus niks geen pracht en praal maar functioneel. Het accent op verdediging en niet op wonen. Het was in dit houten huis van twee verdiepingen dat Gustav Vasa zijn derde bruiloft vierde, hij trouwde op 56 jarige leeftijd met de 16 jarige  Katarina Stenbock.

De plaats Vadstena werd door koning Gustav Vasa gekozen omdat het een betekenisvolle plaats was. Immers andere Zweedse koningshuizen hadden hier hun residentie gehad in het koninklijk paleis welk later per testament is overgedragen aan het klooster (zie mijn blogpost). Het klooster was rijk en en de stad Vadstena ontwikkelde zich en groeide, de stad had internationale bekendheid en reputatie.

Daarom koos Gustav Vasa voor Vadstena. Echter de plek waar hij zijn slot wilde hebben (in het stadsdeel Sanden) was reeds bebouwd, er woonden boeren, en dit betekende dat dit stadsdeel gesloopt moest worden. Een honderdtal boerderijen moesten worden verplaatst, aan de boeren werd een ander stuk grond gegeven.

Twee Duitse bouwmeesters (Påvel Schuts en Lennart) werden aangetrokken voor de bouw van de burcht. Vijf jaar na de bouw besluit Gustav Vasa dat de burcht een woonbestemming krijgt voor zijn  jongste zoon Magnus.

Gangenstelsel dat de vier torens met elkaar verbindt...

Binnenkant toren

 Met zijn zoon Magnus, ongetrouwd maar wel drie kinderen bij drie vrouwen, gaat het echter niet zo goed. Hij wordt geestesziek en uiteindelijk opgenomen in het eerste psychiatrische ziekenhuis in Vadstena, gehuisvest in het voormalige klooster. Doordat hij zo ziek is verliest hij de rechten op de troon. Zijn broer Johan III neemt het beheer over het slot over. Onder het beheer van broer Johan verandert het slot in een Renaissance paleis in continentale stijl. Het houten huis van de voormalige koning was al in brand opgegaan, het woondeel van het paleis werd gerealiseerd door de bouwwerken rond de ingang van het slot samen te voegen. Zo kwam het woondeel van het slot aan de waterkant te staan dus recht tegenover het voormalige woonhuis van Gustav Vasa. Ook werden er verdiepingen opgebouwd. Deze ingrijpende verbouwing werd in het begin van 1600 afgerond, koning Johan III heeft dit niet meer meegemaakt hij stierf in 1592.

Griekse elementen in het interieur...

Bruiloftzaal met decoratieve wandversieringen van de uit Nederland afkomstige Arendt de Roy

Voor deze ingrijpende verbouwing zijn een aantal buitenlandse bouwkundigen aangetrokken o.a. uit Nederland en Italie, om het bouwwerk een internationale allure te geven. Zo werden er grote langwerpige raampartijen aangebracht om veel licht naar binnen te laten stromen.

Alles in het slot werd symmetrisch gemaakt, niet alleen in het ontwerpplan van de vertrekken maar ook in de aangebrachte versieringen.

 In deze laatste verbouwing werd op de derde verdieping een kerkzaal gebouwd met een voor die tijd ongewone hoogte in de gewelven. Hiertoe moesten er extra verstevigende pilaren worden gebruikt die aanvankelijk zichtbaar waren maar later in de muren werden gemetseld voor het verkrijgen van meer stabiliteit.

Preekstoel

Het kleine kerkorgel stond aanvankelijk in Gistads kyrka tot 1864 en is daarna in de slotkerk geplaatst. Hiertoe werd het orgel eerst wel omgebouwd door Johan Wistenius uit Linköping. Het orgel kreeg toen vier nieuwe stemmen (als je dat zo noemt?) drie ervan van metaal en eentje van hout. Ook kreeg het orgel een nieuwe windkast van eikenhout aan de zijkant. 

Voor de balgentreder...

Doopvont 1600

Naast de kerkzaal ligt de Rijkszaal, een van de grootste zalen in het paleis. 

Helaas zonder troon...

Maar dan wel weer met twee krijgers in elke van de negen raampartijen geschilderd, als wachters voor de koning. De Rijkszaal grenst direct aan de koninklijke privé verblijven waar we ook een kijkje konden nemen.

De eetzaal entré

De eetzaal...

Het koninklijke bed, m.i. een beetje krapjes!!

Originele deuren met authentiek beslag.

Vadstena slottet is geheel gerestaureerd in de stijl die het slot in 1600 kreeg. Die restauratie was nodig omdat na het tijdperk van de Vasa's het slot in verval raakte. Het werd lange tijd gebruikt als opslagplaats voor ongebruikte kanonnen en als opslagplaats voor graan. Blijkbaar was men bang voor de zeven magere jaren. De koninklijke verblijven verwerden tot magazijn. Midden 1700 is er ook nog een linnenweverij in gevestigd geweest. In 1899 verhuisde het landsarchief naar het slot. Uiteindelijk is in 1939 het besluit genomen het slot opnieuw te restaureren en in 1985 konden de gereconstrueerde nieuwe slotwallen worden ingewijd en in 1999 was het klaar.

 Ons bezoek aan het slott (in het Zweeds schrijf je het met dubbel-t) was zeker nog de moeite van het blijven waard. Je kon er heerlijk rondlopen en in je eigen tempo de dingen bekijken en je wanen in de tijd van de Middeleeuwen.

Voor het bezichtigen van de privé vertrekken en de kerkzaal moest je de tijd even in de gaten houden, hiervoor kreeg je een half uurtje met een inleiding gehouden door de sleutelbewaarder van deze vertrekken.

Toen we het slot uitstapten kwam net de ons welbekende Diana, een boot waarmee je het Götakanal kunt bevaren, aanmeren. De huidige haven van Vadstena grenst namelijk precies aan het slot. Je ligt op stand wanneer je met je boot Vadstena aandoet.

Wordt vervolgd....